Mô tơ là thiết bị chuyển hóa năng lượng thành động năng, có nhiều loại khác nhau như mô tơ điện, đốt trong, thủy lực… Mỗi loại đều có cấu tạo và nguyên lý hoạt động riêng, phù hợp với các ứng dụng khác nhau trong công nghiệp và đời sống. Hãy cùng Bách Khoa Việt Nam tìm hiểu về mô tơ qua bài viết này nhé!
NỘI DUNG BÀI VIẾT
Mô tơ là gì?
Mô tơ tiếng anh là gì? Mô tơ hay còn gọi là Motor, là một thiết bị tạo ra chuyển động, như một động cơ, thường được dùng để chỉ một động cơ điện hoặc một động cơ đốt trong. Bộ phận này là máy điện dùng để chuyển đổi năng lượng điện sang năng lượng cơ. Có nhiều loại khác nhau, phụ thuộc vào nguồn năng lượng và cách thức hoạt động của nó.
Ví dụ, mô tơ điện chuyển đổi năng lượng điện thành chuyển động cơ học; mô tơ đốt trong chuyển hóa năng lượng của nhiên liệu thành động năng; mô tơ thủy lực biến đổi áp năng (áp suất thủy lực) thành động năng… Mỗi loại đều có cấu tạo và nguyên lý hoạt động riêng, phù hợp với các ứng dụng khác nhau trong công nghiệp và đời sống.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của mô tơ
Cấu tạo của mô tơ điện khi không đồng bộ sẽ phụ thuộc vào loại vỏ bọc và hệ thống làm mát. Với vỏ bọc có 2 loại là kín và hở. Còn đối với hệ thống làm mát bằng cánh quạt thông gió đặt ở bên trong hay bên ngoài động cơ điện.
Mô tơ được cấu tạo từ các thành phần chính sau:
Rotor (cũng được gọi là cánh động):
- Lõi thép: Đây là bộ phận có dạng hình trụ rỗng và trên mặt lõi có đường rãnh dùng để đặt các thanh dẫn hoặc dây quấn.
- Dây quấn: Roto có 2 loại
- Roto lồng sóc: Loại dây quấn này được tạo ra từ việc đúc nhôm vào trong các rãnh của roto tạo thành các thanh nhôm, được nối ngắn mạch ở hai đầu và có đúc thêm các cánh quạt để làm mát bên trong khi hoạt động.
- Roto dây quấn: Loại roto này giống với dây quấn của stato tuy nhiên lại có kết cấu phức tạp và giá thành cao hơn.
Stator (cũng được gọi là cánh tĩnh):
- Lõi thép: Đây là bộ phận có dạng hình trụ rỗng và được xẻ rãnh bên trong để đặt dây quấn dày 0.35m – 0.5m.
- Dây quấn: Được chế tạo từ dây đồng hoặc nhôm.
- Vỏ máy: Được thiết kế từ chất liệu nhôm hoặc gang, giúp bảo vệ lõi thép.
Nguyên lý hoạt động của mô tơ dựa trên tương tác giữa trường từ điện và từ trường. Khi dòng điện chạy qua cuộn dây trong stator, nó tạo ra một trường từ. Trường từ này tương tác với trường từ ngoại vi hoặc từ tích hợp để tạo ra một lực hoặc mô-men xoắn, đẩy rotor quay. Sự tương tác này dựa trên nguyên tắc của điện từ động học và nguyên lý Fleming. Công suất và tốc độ quay có thể được điều chỉnh bằng cách điều khiển dòng điện đầu vào, tần số điện áp hoặc cấu hình từ tích hợp.
Đối với mỗi loại mô tơ, cấu trúc và nguyên lý hoạt động có thể khác nhau. Ví dụ, động cơ điện sử dụng từ trường xoay để tạo ra chuyển động quay, trong khi sử dụng nguyên tắc từ từ trường tạo ra bước nhảy đặc biệt. Mô tơ servo và đồng bộ cũng có nguyên lý hoạt động đặc thù của chúng.
Tuy nhiên, dù là loại mô tơ nào, cấu trúc và nguyên lý hoạt động đều nhằm tạo ra chuyển động hoặc làm việc thông qua tương tác giữa các trường từ. Khi dòng điện chạy qua cuộn dây trong stator, một trường từ được tạo ra, tương tác với trường từ ngoại vi hoặc từ tích hợp, tạo ra một lực hoặc mô-men xoắn, làm cho rotor quay.
Xem thêm:
- Ống luồn dây điện là gì? Khái niệm và phân loại
- Cơ khí là gì? Các thông tin cơ bản nhất liên quan đến ngành cơ khí
Ứng dụng của mô tơ trong đời sống con người hiện nay
Mô tơ là một thiết bị tạo ra chuyển động bằng cách chuyển đổi năng lượng điện hoặc nhiên liệu thành năng lượng cơ.
Trong lĩnh vực công nghiệp nặng
Các mô tơ được sử dụng trong các ngành công nghiệp lớn như máy phát điện, máy nén khí, máy gia công kim loại, máy hàn, máy ép, cẩu trục và máy kéo để tạo ra sức mạnh và chuyển động trong quá trình sản xuất và vận hành.
Trong lĩnh vực công nghệ máy tính
Được sử dụng trong các thành phần như ổ cứng (hard drive) để tạo ra chuyển động quay và đọc/ghi dữ liệu, cũng như trong các thiết bị ngoại vi như máy in, máy quét và máy in 3D để tạo ra chuyển động và hoạt động chính xác.
Trong sinh hoạt gia đình
Chúng có vai trò quan trọng trong nhiều thiết bị gia dụng như máy giặt, máy lạnh, máy sưởi, máy bơm nước, quạt, máy hút bụi, máy xay sinh tố, máy cắt cỏ và nhiều thiết bị khác. Mô tơ giúp tạo ra chuyển động và công suất để làm việc hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của cuộc sống hàng ngày.
Xem thêm:
- Các yêu cầu của các mối nối dây dẫn điện là gì? Có mấy loại ?
- Tôn zam là gì? Khái niệm, cấu tạo và chức năng
Các loại motor điện thường gặp hiện nay
Ngày nay, motor đang được ứng dụng phổ biến trên thị trường nhờ cấu tạo đơn giản, dễ vận hành và đem lại nhiều tính năng ưu việt cũng như ứng dụng trong cuộc sống.
Động cơ không đồng bộ (Induction motor)
Induction motor còn có tên gọi khác là động cơ cảm ứng, đây là một biến áp tổng quát tùy thuộc vào sự khác biệt nhỏ của tốc độ từ trường quay stator và trục roto. Sự chênh lệch này sẽ tạo ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây rotor.
Vai trò của: Động cơ cảm ứng là loại động cơ được sử dụng phổ biến trên thị trường hiện nay, có vai trò chuyển đổi năng lượng thành điện cơ năng và cung cấp momen lực. Loại động cơ này được ưa chuộng sử dụng bởi những ưu điểm nổi bật như: Dễ điều khiển, lắp đặt, chi phí thấp,…
Ứng dụng: Ngày nay, induction motor được ứng dụng trong đời sống, trong đó, phổ biến nhất như: máy xịt rửa cao áp, máy hút bụi công nghiệp, hỗ trợ cho các dịch vụ bảo dưỡng, chăm sóc xe, vệ sinh công nghiệp,… với công việc đòi hỏi áp lực cao, làm việc liên tục đối để đáp ứng các công việc yêu cầu có công suất lớn.
Động cơ đồng bộ (Servo motor)
Servo motor là động cơ đồng bộ được sử dụng để biến đổi các tín hiệu điều khiển dưới dạng các xung điện rời rạc kế tiếp nhau thành chuyển động góc quay, thực hiện nhiệm vụ cung cấp lực chuyển động cần thiết để vận hàng các thiết bị máy móc. Muốn động cơ servo hoạt động thì bộ phận không thể thiếu là driver servo.
Vai trò: Servo motor có vai trò nhận tín hiệu điều khiển cho đầu ra của trục Servo và cung cấp nguồn cho động cơ DC cho đến khi trục của Servo quay đến vị trí đó.
Ứng dụng:
- Ứng dụng phổ biến trong các lĩnh vực như ngành điện – điện tử như: Điều khiển robot, điều khiển tiêu cự trong quang học, điều khiển định vị trong hệ quan trắc, điều khiển lập trình trong thiết bị gia công cắt gọt,…
- Ứng dụng trong công nghệ máy tính như: các loại ổ đĩa cứng, ổ đĩa mềm, máy in,…
Động cơ một chiều (Brushless)
Brushless (động cơ một chiều không chổi than) là động cơ chuyển mạch bằng điện tử có các nam châm di chuyển rotor quanh stator.
Vai trò: đổi chiều dòng điện trong chuyển động quay của motor.
Ứng dụng: Ứng dụng đa dạng trong nhiều lĩnh vực đời sống như: trong tivi, đài FM, ổ đĩa DC, máy in, máy công nghiệp, nhất là trong ngành công nghiệp giao thông tải và thiết bị cần điều khiển tốc độ quay liên tục thì brushless là bộ phận không thể thiếu.
Động cơ bước (Step motor)
Step motor (động cơ bước) có khả năng biến đổi các tín hiệu điều khiển ở dạng các xung điện rời rạc và kế tiếp nhau để tạo ra các chuyển động góc quay. Động cơ hoạt động nhờ vào các bộ chuyển mạch điện tử, lúc này các bộ chuyển mạch này sẽ đưa các tín hiệu điều khiển vào stato theo trình tự và tần số nhất định.
Vai trò: Step motor có vai trò tương tự như servo, tuy nhiên có kết cấu đơn giản hơn, do đó động cơ có độ kỹ thuật không cao nên thường sử dụng trong các loại thiết bị máy móc nhẹ và độ chính xác tương đối.
Ứng dụng: Có thể thấy, động cơ step motor sẽ tự động hóa với các thiết bị điều khiến yêu cầu độ chính xác như: điều khiến bắt, điều khiển robot,… và ứng dụng trong lĩnh vực công nghệ máy tính như: máy in, các loại ổ đĩa cứng/mềm.
Mô tơ van gió là gì? Tầm quan trọng của mô tơ van gió
Mô tơ van gió là một thiết bị dùng để điều chỉnh lưu lượng gió trong ống thông gió bằng cách sử dụng mô tơ điện hoặc khí nén. Mô tơ van gió có thể được lắp đặt trên các loại van gió khác nhau, như van gió tròn, van gió vuông, van chặn lửa, van cửa gió, van điện từ,….
Tầm quan trọng của mô tơ van gió nằm trong khả năng điều khiển và điều chỉnh luồng không khí thông qua việc mở và đóng van gió. Cho phép điều chỉnh tốc độ gió, áp suất không khí, và hướng luồng gió để đáp ứng yêu cầu của hệ thống. Nó giúp cải thiện hiệu suất và hiệu quả hoạt động của hệ thống thông gió và hệ thống xử lý không khí. Tạo ra môi trường thoáng đãng và tối ưu cho các ứng dụng liên quan đến không khí. Cũng có thể được tích hợp với các thiết bị điều khiển tự động để cung cấp sự tự động và đồng bộ hóa trong quá trình điều khiển van gió.
Với vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh luồng không khí, mô tơ đóng góp quan trọng vào sự thoải mái và sức khỏe của con người trong các môi trường sống và làm việc.
Địa chỉ cung cấp mô tơ uy tín, chất lượng
Bách Khoa Việt Nam là một địa chỉ đáng tin cậy khi bạn đang tìm kiếm mô tơ uy tín và chất lượng. Với danh sách các nhà cung cấp đáng tin cậy, Bách Khoa Việt Nam mang đến cho bạn nhiều lựa chọn đa dạng về mẫu mã để đáp ứng nhu cầu của bạn.
Tại Bách Khoa Việt Nam, bạn có thể tìm thấy mô tơ từ các nhà sản xuất hàng đầu, đảm bảo chất lượng và hiệu suất. Các nhà cung cấp tại đây cung cấp với các thông số kỹ thuật đáng tin cậy, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và cam kết về độ bền và độ tin cậy của sản phẩm.
Bách Khoa Việt Nam cũng đáp ứng nhu cầu khác nhau các lĩnh vực công nghiệp, gia dụng đến công nghệ máy tính. Bạn có thể tìm thấy mô tơ hõa tiễn và nhiều loại khác tại đây như van gió, van chặn lửa… Với cam kết về chất lượng và dịch vụ tận tâm, Bách Khoa Việt Nam là địa chỉ đáng tin cậy để bạn tìm kiếm những sản phẩm uy tín, chất lượng.
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết của chúng tôi về mô tơ. Hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về khái niệm, phân loại và ứng dụng của mô tơ trong cuộc sống và công nghiệp. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hay góp ý nào, xin vui lòng để lại bình luận bên dưới. Chúng tôi sẽ trả lời bạn sớm nhất có thể. Nếu bạn thấy bài viết hữu ích, đừng quên chia sẻ nó với bạn bè và người thân của bạn nhé!. Cảm ơn bạn rất nhiều và chúc bạn một ngày tốt lành!
- Trụ sở chính: Số 10-A16, KĐT Geleximco A, Đại Lộ Thăng Long, An Khánh, Hoài Đức, TP. HN
- Nhà máy 1: Chợ Cá – Tân Tiến – Chương Mỹ – Hà Nội
- Nhà máy 2: Thôn Lập Thành, Đông Xuân, Quốc Oai, Hà Nội
- Hotline – HN: 0967 50 50 30
- Khu vực phía Nam: Tầng 08, Tòa nhà Pearl Plaza, số 561A Điện Biên Phủ, Phường 25, Quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh
- Nhà máy 3: Khu Phố 8, Uyên Hưng, Tân Uyên, Bình Dương
- Hotline – HCM: 093 146 8833
- Email: baogia@bkvietnam.vn
- Website: https://bkvietnam.vn/
